Sümerbank: Hafıza Konuşmaları 28 Ekim’de başlıyor
Kundura Hafıza Arşiv ve Araştırma‘nın Cumhuriyet’in 100. yıldönümü kutlamalarına eşlik edecek ve Sümerbank’ın 90. yılını kutlayacak etkinlik serisi Hafıza Konuşmaları, Beykoz Kundura‘da başlıyor. Erken Cumhuriyet dönemi iktisadi çalışmaları, devlet kurumları ve fabrikaları, emek tarihi, yerli üretim çalışmaları gibi konuları, alanında uzman isimlerle tartışmaya açacak seri, 90 yıllık hafızayı bugünden okumaya çalışacak. 28 Ekim‘de gerçekleşecek ‘Sümerbank: 90 Yıl Emeğin İzinde’ başlıklı ilk oturuma ise, sosyal bilimci ve akademisyen Aslı Odman, sosyolog, akademisyen ve yazar Dr. M. Hakan Koçak ile akademisyen ve yazar Doç. Dr. Murat Koraltürk konuşmacı olarak katılacak.
Ücretsiz gerçekleşecek Hafıza Konuşmaları için randevunuzu beykozkundura.com adresinden yaptırabilirsiniz.
ETKİNLİK PROGRAMI
28 Ekim 2023 Cumartesi
- 14:00 – 15:30 Fabrika Emeklileri ile Sergi Turu
- 15:30 – 16:00 Kundura Sinema ve Kundura Sahne Turu
- 16:15 – 16:25 Açılış Konuşması – S. Buse Yıldırım
- 16:25 – 16:40 Erken Cumhuriyet Fabrikaları: Coğrafya, Aktörler ve Akışlar – Aslı Odman
Bu sunum, erken Cumhuriyetin tevarüs ettiği, dönüştürdüğü ve sıfırdan kurduğu İstanbul fabrikalarının bakışımlı tarihini sosyo-mekansal ve çevresel bir perspektiften ele almaya çalışacak. Bunu yaparken fabrikaları, içindeki emekçilere yaşattığı gibi duvarlarla çevrili, ağırlıklı devlet ile ilişkileri içinde tanımlanan izole bir mekan olarak değil, ekoloji, çevresi, dolaşım alanındaki altyapılar, işçileştirme sürecinin göç ve şehirleşme ile bağlantıları ve dünya piyasaları ile ilişkisi içinde, tarih ve edebiyat kaynaklarına dayalı olarak ele alacak.
16:40 – 16:55 Sümerbank’ın Misyonu: İktisadi Bağımsızlık – Doç. Dr. Murat Koraltürk
Türkiye, İmparatorluktan Cumhuriyete sanayisiz bir ekonomik miras devraldı. Sermaye birikiminin yetersiz olduğu ve kendi kendine yeten bir ülke olma kaygısının çok ağır bastığı bu dönemde sanayileşmenin devlet eliyle deyim yerindeyse temelleri atılır. Bu süreçte gündeme gelen projeleri ve yatırımların önemli bir kısmını uygulamak ve faaliyete geçtikten sonra yönetmek üzere Sümerbank kurulur. Sümerbank, bu misyonunun yanı sıra Cumhuriyetin kurucu kadrolarının çok önemsediği modernleşme adına da faaliyet gösteren, şehir ve kasabalarda başta çalışanları ve aileleri olmak üzere sosyal hayata da dokunan bir kurum olarak Cumhuriyet tarihinde önemli bir yere sahip olur.
16:55 – 17:10 Erken Cumhuriyet Döneminde Emeğe Sümerbank İşletmelerinden Bakmak – Dr. Hakan Koçak
1933 yılındaki kuruluşundan itibaren planlı sanayileşme sürecinin başlıca odağı olan Sümerbank Anadolu’nun her tarafında giderek artan sayıda fabrikası ve satış mağazalarıyla aynı zamanda ülkenin en büyük istihdamı gerçekleştiren işverenlerinden birine de dönüştü. Bu bağlamda özellikle Erken Cumhuriyet dönemi istihdam dinamikleri, çalışma ilişkileri, sosyal politikaları, emek süreçleri, sendikal örgütlenmeleri vb. konularında Sümerbank işletmeleri birer laboratuvar özelliğindedir. Sümerbank işletmeleri toprağa bağlı büyük bir köylü nüfusun işçileşme sürecinin her yönüyle yaşandığı mekanlar olarak da, Cumhuriyetin ilk sistemli sosyal politika uygulamalarının yaşama geçirildiği kurumlar olarak da özel olarak ele alınmaya ve ortaya çıkardığı deneyimlerle tartışılmaya değerdir. Bu sunumda, Sümerbank işletmeleri bu yönleriyle; kurum raporları, tanıklıklar, ikincil kaynaklar ve emek tarihi literatürünün sağladığı katkıyla Erken Cumhuriyet döneminin örnek mekanları olarak değerlendirilecek.
Aslı Odman: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olarak çalışıyor ve İstanbul İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi kurucu gönüllüleri arasında yer alıyor. Lisans ve yüksek lisans öğrenimini Viyana’da iktisat ve siyaset bilimleri alanlarında tamamladıktan sonra Boğaziçi Üniversitesi’nde doktora yapıyor. Yüksek lisans tezinde Meksika ve Türkiye’nin 1930’lardaki iktisadi milliyetçi ulus devletleşmesi süreçlerini, doktora tezinde ise Ford Motor Company’nin Tophane’deki montaj fabrikasından başlayarak küresel üretim ağını inceledi. Yakın tarihli çalışmaları, kar amaçlı üniversite şirketlerine (KAÜŞ) ve gemi inşa sanayi, şantiyeler, dizi setleri, madenler, tarım gibi çalışma mekanlarından hareketle çevre, kent, halk ve işçi sağlığına karşı işlenen şirket ve devlet suçlarına odaklanıyor.
Dr. M. Hakan Koçak: 1970 doğumlu. Mimar Sinan Üniversitesi Sosyoloji Bölümü mezunu. Aynı bölümde yüksek lisans yaptı. Marmara Üniversitesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü’ndeki doktorasını “Paşabahçe Semtinde İşçi Sınıfının Oluşumu, Cam İşçi Hareketinin Gelişimi ve Yönelimleri” başlıklı tez çalışması ile 2009 yılında tamamladı. Petrol-İş, DİSK, Tez-Koop-İş gibi sendikalarda eğitim, örgütlenme, yayın faaliyetlerinde görev aldı. Tarih Vakfı’nda sözlü tarih araştırma projelerinde çalıştı. Kocaeli Üniversitesi İİBF Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü’nde öğretim üyesi olarak görev yaptı. Çalışmaları ağırlıkla emek tarihi, kent ve mekân, çalışma sosyolojisi, Türkiye işçi hareketinin gelişme dinamikleri gibi konularda yoğunlaşmıştır.
Doç. Dr. Murat Koraltürk: 1967 yılında İstanbul’da doğdu. 1990 yılında İstanbul Üniversitesi Tarih Bölümü’nden mezun oldu. Marmara Üniversitesi’nde iktisat doktorası yaptı. Halen aynı üniversitenin İktisat Fakültesi İktisat Bölümü’nde öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır. 19. ve 20 yüzyıllar Türkiye iktisadi ve sosyal tarihi, ticari denizcilik ve deniz işletmeciliği tarihi ile ilgilenmektedir. Kurum ve girişimcilik tarihi konuları da ilgi alanına girmektedir. Çok sayıda kitap ve makalesi bulunmaktadır.
