Müzeler kenti Eskişehir: Odunpazarı’nda bir kültür rotası
Modern yaşama ayak uydururken köklerini unutmayan şehirler vardır. Eskişehir, bu nadir şehirlerden biri. Ancak bu özel şehrin kalbinde, zamanın biraz daha yavaş aktığı bir bölge yer alır: Odunpazarı. Osmanlı’nın izlerini taşıyan taş sokaklarında yürürken bir yanda geçmişe selam verir, bir yanda çağdaş sanatın dinamizmini iliklerinize kadar hissedersiniz. İşte Eskişehir’in kültür-sanatla örülü bu tarihî semtinde keşfe çıkmak isteyenler için bir gezi rehberi… (Fotoğraflar: Mustafa Kara / Sahneden)
🏛 Kurşunlu Külliyesi: Sessiz ve Derin Bir Anlatı
Odunpazarı’nın manevi merkezlerinden biri olan Kurşunlu Külliyesi, 16. yüzyıla uzanan bir Osmanlı yapısı. Mimar Sinan’ın eseri olduğu tahmin edilen bu külliye, cami, şadırvan, imaret, medrese ve türbeden oluşuyor. Bugün külliyenin avlusunda cam atölyeleri, lületaşı ustalarının tezgâhları ve geleneksel el sanatlarını yaşatan sanatçılarla karşılaşmak mümkün. Avluya adım attığınızda sadece taş bir yapıya değil, yaşayan bir kültürel mirasa girersiniz.
🖼 OMM – Odunpazarı Modern Müze: Ahşabın İçinde Çağdaş Sanat
2019’da kapılarını açan Odunpazarı Modern Müze (OMM), çağdaş sanatın Anadolu’daki yeni merkezlerinden biri haline geldi. Japon mimar Kengo Kuma’nın doğayla uyumlu tasarımı, geleneksel Odunpazarı mimarisiyle modern formu ustalıkla buluşturuyor. Müze koleksiyonunda çağdaş Türk sanatının önemli temsilcilerinin yanı sıra uluslararası sanatçıların eserleri de yer alıyor. Her katı ayrı bir serüven sunan OMM, yalnızca bir müze değil; bir sanat deneyimi.
🐱 Kedi Müzesi: Şehrin En Sevimli Durağı
Türkiye’nin ilk ve tek Kedi Müzesi, Odunpazarı’nın en özgün ve eğlenceli mekânlarından biri. Bir Osmanlı konağının içinde yer alan bu müze, kedilerin kültür tarihindeki yerini anlatırken, sanatla kurgulanmış oyuncu atmosferiyle hem çocukların hem de yetişkinlerin ilgisini çekiyor. Seramik heykeller, resimler ve çeşitli kedi figürleriyle dolu odalarda gezerken yüzünüzde istemsiz bir gülümseme belirecek.
♨️ Hamam Müzesi: Temizliğin ve Sosyal Yaşamın Hafızası
Odunpazarı’nın bir başka özgün mekânı ise Hamam Müzesi. Osmanlı döneminde sadece bir temizlik alanı değil, aynı zamanda bir sosyalleşme ve ritüel mekânı olan hamam kültürünü tüm boyutlarıyla sergileyen müze, balmumu heykellerle desteklenen canlandırmalarla ziyaretçiyi adeta zaman yolculuğuna çıkarıyor. Kese, sabun, takunya gibi geleneksel hamam nesneleri de koleksiyonun bir parça
🧱 Kuruluş Müzesi: Bir Milletin Doğuşuna Tanıklık
Milli Mücadele ruhunu anlamak isteyenlerin mutlaka uğraması gereken yerlerden biri de Kurtuluş (Kuruluş) Müzesi. Atatürk’ün Eskişehir’e gelişinin ve cumhuriyetin ilk yıllarının izlerini taşıyan fotoğraflar, belgeler ve objeler burada sergileniyor. Cumhuriyet tarihine tanıklık etmek isteyen ziyaretçiler için etkileyici bir durak.
🔮 Lületaşı Müzesi: Beyaz Altının İzinde
Dünyada yalnızca Eskişehir topraklarında bulunan lületaşı, ince işçiliği ve zarafetiyle dikkat çeker. Bu eşsiz taşın hikâyesini keşfetmek isteyenler için Kurşunlu Külliyesi içinde yer alan Lületaşı Müzesi, zanaatın sanatla buluştuğu nadide mekânlardan biridir. Burada, usta ellerden çıkma pipolar, biblolar ve figürlerle taşın nasıl hayat bulduğuna şahit olursunuz.
🔥 Çağdaş Cam Sanatları Müzesi: Işığın ve Ateşin Dansı
Türkiye’de cam sanatına adanmış ilk müze olan Çağdaş Cam Sanatları Müzesi, Odunpazarı’nın kültürel çeşitliliğine çağdaş bir katkı sunuyor. Yerli ve yabancı sanatçıların eserlerinin sergilendiği bu müze, camın büyülü dönüşümünü gözler önüne seriyor. Sergi salonları kadar atölyeleriyle de dikkat çeken müze, sanatı yalnızca izletmiyor, yaşatıyor.
Ahşap Eserler Müzesi: El Sanatlarına Zarif Bir Selam
Odunpazarı’nın tarihi dokusu içinde yer alan Ahşap Eserler Galerisi, geleneksel el sanatlarına zarif bir selam duruyor. Ahşap oymacılığının ustalıkla sergilendiği bu galeri, ziyaretçilerini hem nostaljik hem estetik bir atmosferle buluşturuyor. El işçiliğiyle şekillenen figürler, mobilyalar ve süs eşyaları, Anadolu’nun zanaatkâr ruhunu yansıtıyor. Galeri aynı zamanda ustalarla sohbet etme ve atölye çalışmalarına katılma imkânı da sunuyor. Odunpazarı’nı gezerken bu sıcak ve özgün mekâna mutlaka uğrayın.
Ataol Behramoğlu Kitaplığı: Şiirle Soluk Alanlara
Odunpazarı’nın tarih kokan sokaklarında yer alan Ataol Behramoğlu Kitaplığı ve Edebiyat Müzesi, şiirle soluk almak isteyenler için benzersiz bir mekân. Şairin kişisel arşivinden kitaplar, el yazmaları, fotoğraflar ve eşyalarla donatılan bu müze, aynı zamanda yaşayan bir edebiyat durağı. Cihannümalı çatısı altında, sessiz bir ilham ve yoğun bir edebi hafıza bir araya geliyor. Ziyaretçiler, Behramoğlu’nun dünyasında gezintiye çıkarken edebiyatla iç içe zaman geçirmenin keyfini yaşıyor.
Sanayi ve Ticaret Müzesi: Ekonomik Geçmişe Işık Tutuyor
Eskişehir Sanayi ve Ticaret Müzesi, şehrin ekonomik ve kültürel geçmişine ışık tutan özel bir mekan. Tarihi bir konakta yer alan müze, Eskişehir’in ticaret ve sanayi serüvenini zengin koleksiyonlarla anlatıyor. Günlük hayattan sanayiye kadar birçok farklı objeyle geçmişe yolculuk yapmanızı sağlıyor. Lületaşından ilk yerli otomobile, hamam kültüründen tarihi ofis malzemelerine kadar pek çok özgün parça burada hayat buluyor. Eskişehir’in ekonomik tarihine meraklı herkes için keşfedilmeyi bekleyen değerli bir durak.
El Sanatları Çarşısı: Kültürel Bir Deneyim
Odunpazarı Belediyesi El Sanatları Çarşısı, Eskişehir’in tarihi dokusunu yansıtan ve geleneksel zanaatları modern bir atmosferde sunan özel bir mekândır. 1850’li yıllarda Takattin Bey tarafından konaklama amacıyla inşa edilen Atlıhan, zamanla harabe hâline gelmiş ve 2006 yılında Odunpazarı Belediyesi tarafından restore edilerek El Sanatları Çarşısı’na dönüştürülmüştür .
İki katlı bu tarihi han, zengin bir el sanatları koleksiyonuna ev sahipliği yapmaktadır. Ziyaretçiler, lületaşı, gümüş, cam, ahşap ve toprak gibi farklı malzemelerden yapılmış hediyelik eşyaları, takıları ve süs eşyalarını burada bulabilirler. Ayrıca, bazı atölyelerde bu ürünlerin üretim süreçlerini yakından izleme fırsatı da sunulmaktadır. Bu sayede, geleneksel zanaatların nasıl hayat bulduğunu görmek mümkündür.
Çarşı, sadece alışveriş için değil, aynı zamanda kültürel bir deneyim sunmaktadır. Geleneksel el sanatlarını yaşatan ustaların eserlerini görmek, geçmişten günümüze uzanan bir yolculuğa çıkmak isteyenler için ideal bir mekândır. Odunpazarı’na gelen herkesin ziyaret etmesi gereken bu çarşı, şehrin kültürel mirasını keşfetmek isteyenler için vazgeçilmez bir duraktır.
🧿 Tarihi Doku, El Sanatları ve Sokak Lezzetleri
Odunpazarı’ndaki kültürel yolculuk yalnızca müzelerle sınırlı değil. Bölgede yürürken karşınıza çıkacak atölyelerde lületaşı ustalarının çalışmalarına tanıklık edebilir, geleneksel motiflerle bezenmiş tekstil ürünleri ya da seramik objeler satın alabilirsiniz. Gezinin sonunda ise çibörek, met helvası ya da tandır böreği gibi yerel tatlarla günü lezzetli bir şekilde noktalayabilirsiniz.
📌 Odunpazarı’nda Kültürle Soluklanmak
Odunpazarı, sadece bir yer değil; bir zaman, bir ruh hâli, bir anlatıdır. Müzeleriyle, sokaklarıyla, atölyeleriyle ve tarihî evleriyle size sadece geçmişi göstermiyor; onu hissettiriyor. Eğer bir şehir, hem geçmişin zarafetini hem de bugünün yaratıcı enerjisini taşıyorsa, işte orada kültür gerçekten yaşıyor demektir. Ve bu yaşamın nabzı Eskişehir Odunpazarı’nda atıyor.
BONUS 1
Devrim Arabaları Müzesi
Eskişehir’in gurur kaynaklarından biri olan Devrim Arabaları Müzesi, Türkiye’nin ilk yerli otomobiline hayat veren mühendislik hikâyesini gözler önüne seriyor. 1961 yılında sadece 129 günde üretilen Devrim’in günümüze ulaşan tek örneği, hâlâ çalışır durumda ziyaretçilerini karşılıyor. TÜRASAŞ arazisindeki bu müze, otomobilin yanı sıra döneme ait üretim araçları ve lokomotiflerle de zenginleşiyor. Hem teknoloji meraklılarına hem tarih tutkunlarına hitap eden bu alan, yerli üretimin hafızasını canlı tutuyor. Eskişehir’e gelen herkesin uğraması gereken özel bir durak.
BONUS 2
ETİ ARKEOLOJİ MÜZESİ
Tarihin katmanlarına doğru benzersiz bir yolculuk sunan Eti Arkeoloji Müzesi, Eskişehir’in Odunpazarı semtinde ziyaretçilerini bekliyor. Neolitik dönemden Osmanlı’ya uzanan binlerce yıllık geçmiş, modern bir müze mimarisiyle bir araya geliyor. Heykellerden takılara, seramiklerden sikkelere kadar pek çok arkeolojik eser, burada özenle sergileniyor. Eti Grubu’nun desteğiyle kurulan bu çağdaş müze, hem koleksiyonuyla hem de sergi düzeniyle dikkat çekiyor. Eskişehir’e yolu düşenler için sessiz ama etkileyici bir keşif noktası.