Viviane Sassen: Modanın ötesi, güçlü kontrast, derin siyah
İSMAİL SARP AYKURT
212 Photography İstanbul, Galata Rum Okulu’nun tarihi dokusu içinde önemli bir sergiye ev sahipliği yapıyor. Ünlü moda fotoğrafçısı Viviane Sassen’in “In and Out of Fashion” başlıklı sergisi moda fotoğrafçılığı ile çağdaş sanat arasında bir köprü kuruyor. Ticari fotoğrafçılığın ötesine geçen sanatçı, sanatsal perspektiften moda olgusunu yeniden yorumlamaya girişiyor.
Utrecht Sanat Okulu ve Ateliers Arnhem’de aldığı fotoğraf ve moda tasarımı eğitimlerinin de etkisiyle kendi özgün çizgisini oluşturan sanatçı Amsterdam’da yaşıyor ve dünyaca ünlü moda markalarıyla çalışıyor. Disiplinler arası çalışmayı önemseyen ve pek çok prestijli ödüle sahip olan sanatçının fotoğraflarında, Afrika’da geçirdiği çocukluğunun izlerini sürmek mümkün. Parlak ışık, gölgeler, güçlü kontrast gibi özelliklerle biçimlediği fotoğraflar klişelere ve alışkanlıklara karşı güçlü bir meydan okuma içeriyor.
MODA FOTOĞRAFÇILIĞININ ÖTESİNDE
Viviane Sassen’in önemli eserlerini verdiği ve getirdiği yeniliklerle adından söz ettirdiği alanlardan biri de moda fotoğrafçılığı. Viviane Sassen, daha fotoğraf eğitimi aldığı yıllarda moda ile iç içe bir isim. Moda tasarımı öğrencileriyle çalışan, onlar için fotoğraflar çeken, bağımsız dergiler için çalışan fotoğrafçı, bugüne dek pek çok ünlü markayla çalıştı.
2000’li yılların başından itibaren çektiği moda fotoğrafları, klişeleşmiş güzellik algılarının ötesine geçmeyi; soyut formlar, canlı renkler ve insan bedeninin yenilikçi kullanım biçimleriyle farklı bir deneyim sunmayı amaçlıyor. Bu açıdan sanatçının eserleri, moda dünyasını derinlemesine eleştiren, bir anlamda endüstriyel moda fotoğrafçılığında öne çıkan cinsiyetçi rolleri ve beden politikalarını sorgulayan bir yapıya sahip. Geleneksel moda fotoğrafçılığının aksine “duran tarzı” ile bilenen sanatçı, heykelsi imgelerle oluşturulmuş kompozisyonlar sunuyor.
AFRİKA İMGELERİ VE BAĞLANTI KURMA ARAYIŞI
Viviane Sassen’in fotoğraflarında Afrika özel bir yere sahip. Çocukluğunun bir bölümünü Afrika’da geçen fotoğrafçı, özellikle 2004-2011 yılları arasında Doğu Afrika’da çektiği fotoğraflarla tanınıyor. Çocukluğundaki Afrika’yı “sihirli düşünme yılları” olarak tanımlıyor ve sonrasında sanatına yansıtıyor. Sassen’in Afrika çalışmaları ışık ve gölgenin kontrastının belirgin olduğu fotoğraflar ve tematik olarak da bilinen Afrika yaklaşımından ayırılıyor. “In and Out of Fashion” sergisinde sanatçının 55. Venedik Bienali’nde açılan “Lexicon” sergisinden eserlerin yer aldığı bir bölüm de var. Bu bölümdeki Afrika fotoğraflarında “ölüm”, “tabut”, “cenaze” gibi imgelerin yanı sıra, sarılma ve başkalarıyla bütün olma hali de öne çıkıyor.
Viviane Sassen, gölgeyi ve siyahi kompozisyonlarında bütünü belirleyen ana unsur olarak öne çıkarıyor. Renkler, siyah ile kurdukları ilişkiler ekseninde görünür oluyor ve işlevlerini yerine getirebiliyor. Özellikle Lexicon serisinde öne çıkan bu özellik, insanların fotoğraflarda yer alma biçimiyle de klasik Afrika fotoğrafçılığından kendini ayrıştırıyor. Sanatçı “Bağlantı kurma” özlemini siyah ile renklerin farklı formlarda bir araya gelişinde arıyor sanki. Serginin giriş holünde yer alan mavi, sarı ve kırmızı çalışmalar, bir bütün olarak bize siyahı verecek bir girizgah sanki.
GÖLGELER VE BULUŞMALAR
Serginin ilk odasındaki “Totem”de, sanatçının ünlü “Umbra” sergisinden bir seçki projeksiyon aracılığıyla duvara yansıtılıyor. Görüntülerin bir köşeden çıkıp duvarın iki yüzeyinde aktığı bir form sunan “Totem”de, ziyaretçiler kendi gölgelerinin fotoğraflara düşmesini ve yeni bir buluşmayı mümkün kılıyor.
“Axiom” ise 2014 tarihli, soyut ve felsefi çalışmaların öne çıktığı bir seri. Namibya Çölü’nde ayna ve renkli Perspex levhalar kullanılarak çekilen bu seri, ütopik mimari tasarımları çağrıştıran bir yapıya sahip, Viviane Sassen “Axiom” serisini, diğer odalarda bulunan “Umbra” serisine bir karşıtlık yaratma arayışı olarak sunuyor. Dişilik kavramına odaklanan “Of Mud and Lotus” da serginin öne çıkan deneysel bölümleri arasında.
Viviane Sassen’in moda fotoğraflarından Afrika’ya, soyut çalışmalardan doğaya uzanan geniş sanatsal yelpazesini görmek isteyenler “In and Out of Fashion” sergisini 28 Ekim’e kadar Galata Rum Okulu’nun tarihi atmosferi içinde ziyaret edebilirler.
VIVIANE SASSEN
Dünyaca ünlü Hollandalı fotoğraf sanatçısı Viviane Sassen, 1972 yılında Amsterdam’da doğdu. Çocukluğunun bir bölümü Doğu Afrika’da geçti. Çağdaş sanat ve moda dünyasında kendine özgü tarzıyla bilinen Sassen, fotoğrafçılığın hem ticari hem de sanatsal alanlarında önemli başarılara imza attı. Afrika’nın kültürel çeşitliliği ve doğal ışık-gölge oyunları, Sassen’in fotoğrafçılığı üzerinde derin etkiler bıraktı. Üniversite eğitimini, önce moda tasarımı üzerine almış, ardından fotoğrafçılığa yönelerek Gerrit Rietveld Akademisi’nde fotoğraf eğitimi aldı. Özellikle 2000’li yıllardan itibaren moda fotoğrafçılığı alanında büyük çıkış yapan sanatçı, Vogue, Harper’s Bazaar ve AnOther Magazine gibi prestijli moda dergileri için çalıştı, pek çok moda markasıyla işbirliği yaptı. Estetik algıları sorgulayan ve geleneksel güzellik normlarının dışına çıkan üslubuyla kendini diğer moda fotoğrafçılarından kısa sürede ayırdı. Çağdaş sanat dünyasında da önemli bir yer edinen sanatçı kişisel sergilerinin yanı sıra önemli karma sergilere katıldı ve pek çok prestijli ödüle layık görüldü.
